LỜI NÓI ĐẦU CỦA TÁC GIẢ Phạm Đoan Trang

LỜI NÓI ĐẦU CỦA TÁC GIẢ

Từ khi mới bắt đầu tham gia sâu vào phong trào đấu tranh vì dân

chủ-nhân quyền cho Việt Nam (năm 2011), tôi đã nghĩ đến việc

phải có những cuốn sách, những lớp học, hay khóa học mang tính

nhập môn về chính trị, để truyền thụ những kiến thức căn bản

nhất về chính trị cho người dân Việt Nam, mà cụ thể là những

người lúc đó đang gần gũi với tôi nhất: các nhà hoạt động dân chủ-

nhân quyền.

Sở dĩ tôi nghĩ như thế, bởi cũng như tuyệt đại đa số người Việt

Nam, tôi thiếu hụt kiến thức sơ đẳng về chính trị để có thể hiểu

những điều căn bản nhất và trả lời những câu hỏi đơn giản nhất,

như “dân chủ là gì”, “bình đẳng là thế nào”, “tự do, nhân quyền có

cần thiết không, nếu có thì tại sao”, và nhất là hai câu hỏi lớn: 

1. Tại sao Việt Nam lại ở trong Thế giới thứ ba lâu đến thế? 

2. Có cách nào để Việt Nam thoát khỏi tình trạng này không, phải làm sao?

Chắc rằng không chỉ có tôi, nhiều người Việt Nam, đặc biệt là

các bạn trẻ, hẳn đã thử lên mạng, thử google để tìm câu trả lời.

Chúng tôi vấp phải một vấn đề lớn: Internet là một kho tàng kiến

thức thật, nhưng đồng thời nó cũng là một bãi rác khổng lồ mà nếu

chỉ trông cậy vào nó, ta sẽ rất khó tìm được vàng, may mắn lắm thì

chỉ thấy bụi vàng thôi. Nói cách khác, kiến thức mà Internet,

Google và mạng xã hội đem lại rời rạc và không hệ thống; không

thể nào chỉ dựa vào nó mà có được những kiến thức bài bản, chuẩn

mực, không hoặc ít gây tranh cãi. 
Nói đến tranh cãi, thì những cuộc luận bàn, chém gió và ném đá nhau về chính trị cũng diễn ra dường như bất tận trên Internet; bất tận bởi vì không ai chịu ai, mà lại không có gì làm chuẩn để các bên đối chiếu. Cuộc tranh cãi càng gây mệt mỏi hơn khi có sự tham gia của đội ngũ dư luận viên hùng hậu, thiếu kiến thức nhưng thừa ngụy biện. 
Tôi đã chứng kiến rất nhiều cuộc cãi lộn như thế, cả trên mạng lẫn ngoài đời thực. Và chúng chỉ càng làm tôi thấy rằng, cần phải có những kiến thức tối thiểu, căn bản nhất và chính xác nhất, để làm chuẩn mực chung, làm “trọng tài” cho những tranh luận. 
Đó là những kiến thức căn bản về chính trị và pháp luật. Trong quá trình tìm kiếm, thu thập những kiến thức ấy, tôi lại phát hiện ra một điều nữa: Hóa ra chúng là những gì căn bản đến nỗi người bình dân ở những nước phát triển, hay ở những nền dân chủ Tây phương, đều nắm được và hiểu cả. 
Chính vì tất cả họ đều hiểu, nên hệ thống truyền thông của họ mới ít nói đến chúng. Mà truyền thông phương Tây thì lại vốn gần như là nguồn tham khảo trực tiếp, gần gũi và nhanh chóng nhất với người dân Việt Nam. Kết quả là, chúng vẫn cứ là những kiến thức xa lạ với người Việt. Tệ hơn nữa, người Việt lại có thói quen tin tưởng rằng chính trị là cái gì đó xấu xa, độc ác, bẩn thỉu, tốt nhất nên tránh xa nó ra. Với niềm tin sai lệch ấy, định kiến ấy, chúng ta tiếp tục xa lánh chính trị, không hiểu gì về chính trị và để mặc đất nước, xã hội cũng như cộng đồng cho một thiểu số lãnh đạo tùy ý vận hành, quyết định. 
Nhưng thật ra, chính trị đâu có khó hiểu đến thế. Cũng như nhân quyền, tự do, dân chủ chưa bao giờ là các khái niệm phức tạp, nhạy cảm hay đáng sợ. Chúng là những điều đơn giản và căn bản đến mức mọi người dân thường ở các xã hội dân chủ đều nắm được, ít nhất là cảm nhận được chúng. Và chính nhờ thế, họ bảo vệ được nền dân chủ của nước mình.

Đối với người dân Việt Nam, nhiệm vụ còn nặng nề hơn: Chúng

ta phải đấu tranh để mang đến dân chủ, và sau đó phải tiếp tục đấu

tranh để bảo vệ và củng cố nền dân chủ non trẻ đó.

Với cả hai nhiệm vụ ấy, chúng ta đều cần phải có kiến thức về chính trị, và rất may, đó vẫn là các kiến thức căn bản mà mọi người

dân ở các xứ sở tiến bộ về chính trị đều đã biết.

Suốt từ khi mới tham gia phong trào dân chủ, tôi đã có mong

mỏi là phải làm sao để xóa bỏ được sự thiếu hụt kiến thức của

mình, phải làm sao hiểu được chính trị học căn bản. Sau khi may

mắn nắm được một số kiến thức sơ đẳng, tôi lại cảm thấy bị thôi

thúc phải chia sẻ chúng với mọi người, nhất là những bạn trẻ tham

gia hoạt động xã hội, đấu tranh vì dân chủ-nhân quyền cho Việt

Nam. Họ mới chính là tài sản quý nhất của đất nước; tương lai Việt

Nam nằm trong tay họ.

Với tất cả những niềm mong mỏi, tôi viết cuốn sách “Chính trị

bình dân” này. Đây không phải là một công trình nghiên cứu mang

tính chất hàn lâm, học thuật, cũng không phải một tác phẩm nghệ

thuật với những sáng tạo và thử nghiệm. Tôi cố gắng để nó là một

cuốn sách nhập môn, đem lại cho bạn đọc những kiến thức cực kỳ

căn bản về chính trị (tất nhiên là cũng xen kẽ một vài kiến thức sâu

hơn mức căn bản). Quan trọng hơn, tôi cố gắng để làm cho nó dễ

hiểu và thú vị nhất, để góp phần đánh tan cái định kiến tai hại

“chính trị là xấu xa, thủ đoạn” ở bạn đọc Việt Nam. 
Vì chính tôi cũng thiếu hụt và hạn chế về hiểu biết, chưa từng được trải qua cuộc sống trong một thể chế dân chủ, nên những kiến thức trong sách này đương nhiên là chỉ do tôi gom góp, thu nhặt từ nhiều nơi về (xem phần Tài liệu tham khảo), nhưng một cách có hệ thống hơn là chỉ từ Internet. Nếu sách có sai sót về nội dung, đó là do lỗi của tôi, không phải của bất cứ ai khác. 
Tôi mong nhận được những nhận xét, bình luận của các bạn, dù khen hay chê, và xin cảm ơn tất cả.

Hà Nội, ngày đầu đông, 11/2016

Phạm Đoan Trang